Pagina historiek Kwatrecht

Wetteren - Kwatrecht

Elk jaar organiseert het gemeentebestuur van Wetteren een herdenkingsplechtigheid voor de gesneuvelden en slachtoffers van de "Slag om Kwatrecht" van 20, 21 en 22 mei 1940. Het 5 Linieregiment was hier na twee zware dagmarsen, vanuit Humbeek, aangekomen op 19 mei 1940. Een deel van het 5 Linie nam stelling in een tiental bunkers van het Bruggenhoofd van Gent, anderen graafden stellingen om zoveel mogelijk terrein te kunnen verdedigen. Vanuit deze stellingen en deze bunkers nam het 5 Linie de Duitsers onder vuur toen die op de avond van 19 mei 1940 opgemerkt werden, komende van Oordegem, ten oosten van Wetteren. In de Belgische " Achttiendaagse Veldtocht" van 10 tot 28 mei 1940, staat de Slag om Kwatrecht bekend als een erg moedige en vooral hardnekkige veldslag, waarover de Duitse radio in die dagen melding maakte van "Onverwachte, hardnekkige weerstand waardoor de Duitse opmars voor de eerste maal sinds de inval in Nederland, Frankrijk en België, gestopt werd. "
Pas nadat van hogerhand het bevel kwam om zich naar het westen terug te trekken, verliet het 5de Linie de stellingen van het "Bruggenhoofd van Gent".

Er sneuvelden in de stellingen van Wetteren-Kwatrecht 52 militairen van het 5 Linie en nog eens vijf zouden enkele dagen nadien overlijden aan hun verwondingen. De Duitsers telden hier echter 279 doden en bijna 600 gewonden.

Oude pancarte, samengesteld door de oudstrijders 5 Linie, in het jaar 1945.

De eerste bewijzen van een herdenking van de Slag om Kwatrecht dateren van mei 1984, toen een groep oud-strijders van het 5 Linie, (totaal van 75 personen, echtgenoten inbegrepen) aangevoerd door Louis Huybrechts, met twee autobussen uit Kontich naar Mariagaard kwam. Alle oudstrijders van het 5 Linie woonden in het Antwerpse. Louis Huybrechts, zelf een oud-strijder van het 5 Linieregiment in 1940, startte hiermee een jaarlijkse gebedsstonde, gehouden op de zaterdag die het dichts bij 20 mei lag. Deze gebedsstonde vond plaats op het grasveld vóór de school Mariagaard op een tiental meter vóór een overwoekerde commandobunker, die in mei 1940 door het 5 Linie in gebruik was. Voorafgaandelijk aan deze gebedsstonde plaatsten de oud-strijders een groot houten kruis nabij de bunker en verbleven daar 45 minuten, stil, in gebed en in gedachten aan hun gesneuvelde kameraden. Het grote houten kruis werd nadien telkens weer meegenomen. De verstandhouding tussen de oud-strijders en de directrice van Mariagaard, in 1984 was zeer vijandig. Het was pastoor Verschelden van Kwatrecht die bemiddelde en na tussenkomst van het bisdom werd de directrice iets gematigder. Vanaf 1987 werden de herdenkingen aan de zijkant van de kerk van Kwatrecht gehouden. Ook het houten kruis mocht er blijven staan. Pastoor Verschelde deelde in de bedoelingen van de oudstrijders en gaf hen vanaf 1985 de mogelijkheid om na hun gebedsstonde een broodjesmaaltijd te houden in de toenmalige parochiezaal van Kwatrecht.

In 1992 werd met instemming van de toenmalige pastoor Verschelden een zwartmarmeren gedenkplaat aan de gevel van de kerk geplaatst. Deze marmeren gedenkplaat werd bekostigd door de oudstrijders zelf. Het was een initiatief van oudstrijder de heer Louis Huybrechts (overleden op 10 januari 2002).

Er werd na WO II nooit enig monument noch gedenkteken aan de gebeurtenissen van mei 1940, in Wetteren, geplaatst door de overheid.

De oudstrijders van het 5 Linie die hier drie dagen vochten en meer dan 50 wapenbroeders verloren, kwamen vanaf 1984 echter elk jaar getrouw terug. Met tientallen. Pastoor Verschelden ving hen op en hield een gebedsstonde in de kerk voor alle oudstrijders die uit de provincie Antwerpen waren gekomen. Een tweede deel van de herdenking vond plaats naast de kerk, waar de oudstrijders hun kruis en de marmeren plaat hadden geïnstalleerd.

Het juiste jaar is niet te achterhalen, vermoedelijk in 1992, kwam schepen Marcel De Kerpel als afgevaardigde van het gemeentebestuur om de oudstrijders met een toespraak verwelkomen.

In het jaar 1993 liep het weer mis. Er was geen vertegenwoordiger van het gemeentebestuur aanwezig in mei toen de oudstrijders gewoontegetrouw hun herdenking hielden. Er was buiten hun eigen marmeren plaat aan de kerk, nog steeds geen officieel gedenkteken.

Toen de wijkagent het gemeentebestuur hiervan op de hoogte stelde werden heel snel twee kleine gedenkstenen gemaakt. Eén werd geplaatst op de begraafplaats van de wijk Ten Eede, een duplicaat werd links van de kerk van Kwatrecht geplaatst.

De onthulling van het monument aan de kerk van Kwatrecht. Datum : zaterdag 28 mei 1994.

Vanaf 1999 en gedurende twintig jaar werden jaarlijks een tiental ‘bunkerwandelingen’ langsheen de nog bestaande bunkers in Wetteren gegidst door Hubert Keuppens, bestuurslid van de Koninklijke Vereniging 5 Linie vzw. Die mogelijkheid bestaat nog, neem daarvoor contact op per mail naar: info@vijfdelinie.be

De kerk van Kwatrecht werd echter ontwijd in 2018 en verkocht.
De gedenkplaat op de gevel en het monumentje naast de kerk waren van toen af in privé-handen en de jaarlijkse herdenkingen op het kerkpleintje werden er nog enkele jaren gedoogd.

Het was een verademing in 2023 toen het bestuur van de school Mariagaard te Wetteren, waar nog steeds een grote bunker staat van waaruit het 5 Linie Regiment opereerde in mei 1940, een nieuw monument liet maken. Dit initiatief vanwege het bestuur van de school verdient alle lof.

De onthulling van het nieuwe monument gebeurde op zaterdag 20 mei 2023. De drie personen die de onthulling uitvoerden waren kolonel stafbrevethouder buiten dienst Peter De Vliegher, voorzitter van de Koninklijke Vereniging 5 Linie, de heer Cottenie, bestuurslid van de school Mariagaard en schepen Bram De Winne van Wetteren.

Het nieuwe monument op het terrein van de school Mariagaard te Wetteren en de vaandrig van de Koninklijke Vereniging 5 Linie, Philippe Desaert, in het uniform van 1830.

Top